Przeczarowując świat

Małgorzata Mirga-Tas

Po raz pierwszy w ponad 120-letniej historii weneckiego Biennale pawilon narodowy reprezentuje romska artystka. Wystawa Przeczarowując świat Małgorzaty Mirgi-Tas w Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki 2022 jest próbą odnalezienia miejsca romskiej społeczności w europejskiej historii sztuki. Projekt zaproponowany przez kuratorów Wojciecha Szymańskiego i Joannę Warszę zwyciężył w konkursie organizowanym przez Zachętę — Narodową Galerię Sztuki.

Wystawa Przeczarowując świat Małgorzaty Mirgi-Tas to manifest artystki na temat romskiej tożsamości i sztuki, który czerpie inspiracje z renesansowych, astrologicznych fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze. Przed nami „pałac obrazów”, instalacja składająca się z dwunastu wielkoformatowych tkanin, odpowiadająca dwunastu miesiącom kalendarza. Wystawa jest próbą poszerzenia historii sztuki o przedstawienia kultury Romów, tej największej europejskiej mniejszości.

Freski w Palazzo Schifanoia według historyka sztuki Aby’ego Warburga są przykładem życia po życiu obrazów (Nachleben). Symbolika wnętrza pałacu, na którą składają się znaki zodiaku, dekany, alegorie miesięcy, a także koncepcja cykliczności i wędrówki obrazów przez czas i przestrzeń — Indie, Persję, Azję Mniejszą, starożytną Grecję, Egipt i Europę — stała się wizualnym i ideowym punktem odniesienia dla Małgorzaty Mirgi-Tas, która wpisuje w nią polsko-romskie wernakularne doświadczenie historyczne.

Górny pas przedstawia historię mitycznej wędrówki i przybycia romskich społeczności do Europy w oparciu o cykl XVII-wiecznych grafik lotaryńskiego rytownika Jacques’a Callota, którego przedstawienia artystka dekolonizuje. Pas środkowy to afektywne archiwum herstorii, w którym portrety ważnych dla Małgorzaty Mirgi-Tas romskich kobiet splecione są z astrologią. Dolny pas ilustruje życie codzienne w rodzinnej Czarnej Górze i innych osiedlach romskich na Podhalu i Spiszu.

Tytuł wystawy został zainspirowany książką Silvii Federici Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons (2018). Autorka proponuje w niej ponowne zaczarowanie świata jako sposób odzyskiwania idei wspólnoty oraz odbudowania relacji z innymi, w tym aktorami nie-ludzkimi: zwierzętami, roślinami, wodą czy górami. Ten nieprzemocowy proces, w którym istotną rolę odgrywają kobiety, odmienia obecne niepomyślne losy świata, zdejmując z niego zły czar i urok.

—Wojciech Szymański i Joanna Warsza.

Wystawie Przeczarowując świat Małgorzaty Mirgi-Tas towarzyszy katalog w polskiej i angielskiej wersji językowej projektu Agaty Biskup. W publikacji pod redakcją Wojciecha Szymańskiego i Joanny Warszy, obok tekstów kuratorów znalazły się w nim eseje zaproszonych pisarzy — Ali Smith i Damiana Le Basa, uczonej Ethel Brooks, a także wiersze Teresy Mirgi i Jana Mirgi. Współwydawcą publikacji jest Archive Books w Berlinie oraz European Roma Institute for Arts and Culture (ERIAC). Katalog w wersji online można bezpłatnie pobrać ze strony.

ROK2022
KATEGORIA Biennale Sztuki
EDYCJA59
CZAS TRWANIA23.04–27.11
KOMISARZJanusz Janowski (od 2022), Hanna Wróblewska (do końca 2021)
KURATORWojciech Szymański, Joanna Warsza
UCZESTNICY

Małgorzata Mirga-Tas
ZESPÓŁ
organizator: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
biuro Pawilonu Polskiego: Ewa Mielczarek, Joanna Waśko (zastępczyni komisarza)
PARTNERZY

Udział Polski w 59 Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.

partnerzy wystawy: Instytut Adama Mickiewicza, Europejski Instytut Sztuki i Kultury Romskiej (ERIAC)

książka dofinansowana w ramach programu DAAD Artists-in-Berlin Program ze środków Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec

współpraca: Instytut Polski w Rzymie

patronat medialny: Vogue Polska

Instytut Adama Mickiewicza

Instytut Polski w Rzymie

Vogue Polska
PLAKAT

Pobierz

Udostępnij

Udział Polski w 59. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.

partnerzy wystawy: Instytut Adama Mickiewicza, Europejski Instytut Sztuki i Kultury Romskiej (ERIAC)
książka dofinansowana w ramach programu DAAD Artists-in-Berlin Program ze środków Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec
współpraca: Instytut Polski w Rzymie
patronat medialny: Vogue Polska

Artystka

Małgorzata Mirga-Tas, polsko-romska artystka i aktywistka. W swoich pracach podejmuje problematykę antycygańskich stereotypów, budując afirmatywną ikonografię społeczności romskich. Ukończyła studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2004). Jej prace były prezentowane na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, między innymi: 11. Berlin Biennale (2020), Biennale Art Encounters w Timiszoarze (2019, 2021), 3. Autostrada Biennale w Prizrenie (2021), w Morawskiej Galerii w Brnie (2017), Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (2020), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2020), Rautenstrauch-Joest-Museum w Kolonii (2021). Mieszka i pracuje w Czarnej Górze na Spiszu.

Kuratorzy

Wojciech Szymański, historyk i krytyk sztuki, niezależny kurator. Adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, autor kilkudziesięciu artykułów naukowych, redaktor i autor książek i katalogów wystaw, kierownik i wykonawca w licznych polskich i międzynarodowych projektach badawczych, od 2019 roku redaktor naczelny rocznika „Ikonotheka”. Jest kuratorem kilkudziesięciu wystaw w Polsce i zagranicą; od wielu lat specjalizuje się we współczesnej sztuce romskiej i jej obiegu w globalnym świecie sztuki. Wraz z Małgorzatą Mirgą-Tas zrealizował wystawy: Kali Berga (Kraków 2016, Berlin 2017), Prawo spojrzenia (Kraków 2018), 29. Ćwiczenia ceroplastyczne (Orońsko 2020), Wyjście z Egiptu (Białystok 2021). Jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA. Mieszka w Krakowie.

Joanna Warsza, dyrektorka programowa studiów kuratorskich CuratorLab na Uniwersytecie Konstfack w Sztokholmie oraz kuratorka niezależna. Ostatnio współkuratorka, wraz z Övül Ö. Durmusoglu, Die Balkone w Berlinie, 3. Autostrada Biennale w Kosowie i festiwalu Survival Kit w Rydze. Wcześniej dyrektorka artystyczna Public Art Munich 2018, kuratorka pawilonu Gruzji na Biennale Sztuki 2013 w Wenecji, Biennale w Göteborgu, Programu Publicznego na Manifesta 10 w St. Petersburgu, oraz współkuratorka, na zaproszenie Artura Żmijewskiego, 7. Berlin Biennale. Ostatnio opublikowała Red Love. A Reader on Alexandra Kollontai (wraz z Marią Lind and Michele Masucci; 2020), oraz I Warren Niesłuchowski też tam był. Gość-Inny (wraz z Siną Najafi; wyd. przez Cabinet Books i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2020). Pochodzi z Warszawy, mieszka w Berlinie.

Partnerzy

Instytut Adama Mickiewicza jest narodową instytucją kultury, której celem jest budowanie trwałego zainteresowania polską kulturą na świecie. Instytut współpracuje z partnerami zagranicznymi i inicjuje międzynarodową wymianę kulturalną w dialogu z odbiorcami, w zgodzie z założeniami polskiej polityki zagranicznej. Instytut zrealizował i realizuje projekty kulturalne w 70 krajach na 6 kontynentach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, Izraelu, Niemczech, Turcji, USA, Kanadzie, Australii, Maroku, na Ukrainie, Litwie, Łotwie, a także w Chinach, Japonii i Korei. W ramach dotychczas zrealizowanych działań Instytut zaprezentował 38 strategicznych programów, które obejrzało 60 milionów widzów. Serwis Culture.pl dostarcza najświeższych informacji o najciekawszych polskich wydarzeniach kulturalnych na całym świecie. To także największe i najbardziej wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze. Organizatorem Instytutu Adama Mickiewicza jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Więcej na www.iam.pl.

Europejski Instytut Sztuki i Kultury Romskiej (ERIAC) posiada wyłączny status ponadnarodowej, europejskiej organizacji działającej na rzecz upowszechniania sztuki i kultury Romów. ERIAC to wspólna inicjatywa Rady Europy, Open Society Foundations oraz inicjatywy the Roma Leaders — Sojuszu na rzecz Europejskiego Instytutu Sztuki i Kultury Romów, który reprezentuje historyczne i przełomowe działania zainicjowane przez romskich intelektualistów i osoby publiczne, efekt ponad czterech dekad romskiego aktywizmu kulturowego i ruchu artystycznego. Od samego początku siedziba ERIAC w Berlinie służyła jako centrala wspierająca rozległą sieć romskich osób i organizacji działających w dziedzinie sztuki i kultury, jako przestrzeń dla galerii sztuki współczesnej czy działań edukacyjnych, otwartych dla publiczności. ERIAC pracuje nad zwiększeniem poczucia wartości Romów i zmniejszeniem uprzedzeń w społeczeństwie, wykorzystując sztukę, kulturę, historię i media. Więcej na www.eriac.org.