Emergency Exit
„Na fasadzie polskiego pawilonu w Wenecji wisi neon Emergency Exit. Wewnątrz surrealistyczna konstrukcja zbudowana z setek używanych klatek dla ptaków kryje drogę na szczyt. Wewnętrzne oświetlenie sugeruje nocną scenerię, fantastyczny odrealniony świat, w którym umiejscowiony został obiekt i samo działanie. Widz wspina się po, zdawałoby się, delikatnej konstrukcji. Znalazłszy się na samym szczycie, spogląda na kłębiące się poniżej morze chmur. Nabiera oddechu, puls mu przyspiesza; spogląda w dół, rozgląda się dookoła, a potem skacze na oślep w otchłań…”
Emergency Exit, instalacja, której kuratorem jest Elias Redstone, zaprojektowana przez artystkę Agnieszkę Kurant i architektkę Aleksandrę Wasilkowską, jest to próba przekroczenia logiki miejskiej rzeczywistości poprzez stworzenie czegoś w rodzaju przenośnej dziury teleportacyjnej. Tytuł jest ironicznym odniesieniem do obowiązujących w budynkach i przestrzeni miejskiej przepisów bezpieczeństwa czy wymogów higieniczno-zdrowotnych, których celem jest osiągnięcie planowości życia, kontrola ryzyka i wykluczenie tego, co przypadkowe i nieoczekiwane.
Projekt zakłada zbudowanie w Pawilonie Polskim wysokiej konstrukcji przypominającej skocznię narciarską lub trampolinę na basenie publicznym. Konstrukcja nawiązująca w sposób krytyczny do dziedzictwa zrujnowanej obecnie modernistycznej architektury monumentalnych obiektów sportowych będzie wznosiła się nad morzem białych chmur. Chmury przez swą gęstość dadzą wrażenie przepaści bez dna. Widok ten w stojących na szczycie skoczni ludziach może budzić poczucie tajemnicy, ryzyka, niebezpieczeństwa lub wręcz strachu. Skok w dół jest jednak całkowicie bezpieczny, gdyż w chmurach ukryty został specjalny materac amortyzujący upadek. Dzięki temu skok wyzwoli uczucie przyjemności kontrastujące z odczuwanym wcześniej strachem. Każdy zwiedzający wystawę może doświadczyć będącego celebracją życia skoku w chmury.
Kurant i Wasilkowska interpretują miasto jako nieprzewidywalny, złożony układ, na którego całkowite zrozumienie składa się świadomość istnienia przenikających się realnych i wyobrażonych przestrzeni modyfikowanych przez niezwykle rzadkie zdarzenia. Kryje się za tym przekonanie, że architekci i urbaniści nie są w stanie precyzyjnie przewidzieć wszystkich potrzeb miasta i zmian, jakim ono podlega. Niematerialne czynniki, takie jak plotki, legendy
lub miejskie mity nakładają się na fizyczną tkankę urbanistyczną, tworząc niewidzialną morfologię rozbudowanych miejskich pejzaży. Mieszkańcy mają sprzeczne potrzeby, a te wpływają na istniejący porządek i modyfikują go. Z jednej z strony jest to potrzeba bezpieczeństwa, wyraźnej struktury i takiej filozofii miasta, która stworzy poczucie
przewidywalności. Z drugiej jednak istnieje potrzeba spontaniczności, ryzyka i szaleństwa jako manifestacji wolności od racjonalnego wymiaru życia z wpisaną weń kontrolą i planowością. Jeżeli scenariusz funkcjonowania miasta jest sztywny i z góry określony i nie może elastycznie reagować na wyłaniające się potrzeby i zachodzące zmiany, miejski organizm traci równowagę. Kurant i Wasilkowska poszukują specjalnych stref, w których ludzie będą mogli swobodnie realizować swoje indywidualne pragnienia.
Artystki proponują także nowe podejście do ciała w kontekście miejskim, tworząc nowy rodzaj miejskiej aktywności, rodzaj fikcyjnej dyscypliny sportowej. Skok w chmury symbolizuje całkowitą wolność i możliwość ucieczki od miejskiej rzeczywistości. Jest ucieleśnieniem potrzeby i pragnienia dobrowolnej rezygnacji z kontroli po to, by uwolnić się rzeczywiście i w przenośni od systemu: od dominującego paradygmatu, logiki czy stanu. By wydostać się stąd, gdzie się jest.
Emergency Exit to hybrydowej konstrukcji urządzenie służące do przenoszenia się do innych rzeczywistości, rozszczelniające pozornie hermetyczną miejską realność. Ta przenośna dziura teleportacyjna prowadzi w nieznane, jest katalizatorem rozmaitych, często sprzecznych emocji i potrzeb. Mieszkańcy „teleportując” się, wypełniają istniejące luki własnymi emocjami, pomysłami i pragnieniami.
Projekt Kurant i Wasilkowskiej promuje podejście do architektury i urbanistyki, wykraczające poza logikę przyziemnej rzeczywistości i sztywne planowanie życia; jest otwarty na to, co w mieście nieprzewidywalne; uelastycznia tkankę miejską poprzez uaktywnienie jej szczelin, luk i porów. Umożliwia też mieszkańcom „wyłączenie” się z dominujących miejskich struktur poprzez rozwijanie indywidualnych, autonomicznych działań i inicjatyw.
- ROK2010
- KATEGORIA Biennale Architektury
- EDYCJA12
- CZAS TRWANIA28.08 – 21.11
- KOMISARZAgnieszka Morawińska
- KURATORElias Redstone
Autorzy. Noty biograficzne
Artystki:
Agnieszka Kurant (ur. 1978) jest artystką mieszkającą i pracującą w Warszawie. Ukończyła studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Łódzkim i studia kuratorskie w Goldsmiths College w Londynie. Często współpracuje z naukowcami i profesjonalistami z różnych dziedzin, których działania postrzegane są jako nieortodoksyjne czy niestandardowe, by badać zjawiska wykraczające poza logikę czasu, przestrzeni, języka czy wiedzy. Zajmuje się ekonomią i polityką niewidzialności oraz obecnością przyszłości w teraźniejszości. Jej dzieła pokazywane były w instytucjach takich jak Palais de Tokyo (Paryż), Tate Modern (Londyn), Yvon Lambert Gallery i Creative Time (Nowy Jork) oraz w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki i CSW Zamek Ujazdowski (Warszawa). Jest współautorką instalacji przestrzennej (…) (z Anną Baumgart, 2009). Uczestniczyła w międzynarodowych wystawach takich jak Biennale w Moskwie (2007), Biennale w Bukareszcie (2008), Frieze Projects w ramach Frieze Art Fair (Londyn, 2008), Performa Biennial (Nowy Jork, 2009) czy Biennale w Atenach (2009). Jest laureatką wielu stypendiów i nagród, odbyła staże artystyczne w Palais de Tokyo (Paryż, 2004), ISCP (Nowy Jork, 2005), Konstfak (Sztokholm, 2007) oraz Paul Klee Center (Berno, 2009). W roku 2008 wydawnictwo Sternberg Press opublikowało monografię jej twórczości pod tytułem Unknown Unknown.
Aleksandra Wasilkowska (ur. 1978) studiowała architekturę na Politechnice Warszawskiej oraz w École d’Architecture de Bretagne, a od roku 2007 prowadzi w Warszawie własną pracownię. Współpracowała z artystami, socjologami, naukowcami i matematykami, badając przestrzenie na styku architektury, sztuki i nauki. Do jej projektów analizujących nowe strategie urbanistyczne i sposoby wspólnego działania w przestrzeni publicznej należą Miasto symbiotyczne (2005), MultipliCity Disorder (2008), Warszawa jako struktura emergentna: Em_Wwa 1.0 (2009) czy Asamblaż w przestrzeni publicznej (2010). Uczestniczyła w wystawach zbiorowych takich jak Warszawa w budowie (Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa, 2009), Ekspektatywa (Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa, 2009), Niezwykle rzadkie zdarzenia (CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa, 2009), Baba Jaga patrzy (Instytut Awangardy, Warszawa, 2010). Zrealizowane projekty to m.in. [No. Platform] dla Zachęty Narodowej Galerii Sztuki i tymczasowa konstrukcja dla Chelsea College of Art and Design, (Londyn, 2010). W roku 2009 Fundacja Bęc Zmiana opublikowała książkę Warszawa jako struktura emergentna. W fazie realizacji znajdują się obecnie: dom samowystarczalny w Warszawie oraz instalacja w DPT Wigry.
Kurator:
Elias Redstone (ur. 1979) mieszka w Londynie, ukończył London School of Economics (dyplom inżyniera w dziedzinie City Design & Social Science). W latach 2003–2010 był starszym kuratorem w Architecture Foundation (AF), organizacji non-profit zajmującej się współczesną architekturą, tematyką miejską i kulturą. Zainicjował innowacyjny i eksperymentalny program kuratorski oparty na współpracy z architektami, artystami, projektantami, fotografami i filmowcami. Był kuratorem i pomysłodawcą wystaw: Hairywood (2005), I Shot Norman Foster (2005), Renegade City (2006), Southwark Lido (2008), Temporary Eyesore (2008) i Moss Your City (2010). Kurator projektów na 10. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji (we współpracy z MoMA, Nowy Jork), a także London Festival of Architecture. Jest autorem międzynarodowego programu wymiany dla utalentowanych młodych architektów z Wielkiej Brytanii i zagranicy (do tej pory współpraca ze Stanami Zjednoczonymi, Włochami, Norwegią i Polską) oraz autorem wielu projektów wspólnie z Barbican, Southbank Centre, Tate Modern, Victoria & Albert Museum i Design Museum, Londyn. Jest współtwórcą i redaktorem portalu architektonicznego London Architecture Diary, redaguje również kolumnę London Underground w blogowym wydaniu „New York Times”. W 2006 został odznaczony nagrodą D&AD Global Design Award, a w 2008 otrzymał Winston Churchill Fellowship.
