Ta strona korzysta z plików cookies. Więcej o naszej polityce prywatności.

projekt graficzny: zespół wespół, foto: Michał Sierakowski Pobierz

Trouble in Paradise

PROLOG +1

Na otwarcie Biennale Architektury w Wenecji trzeba było czekać aż trzy lata — przypadające na rok 2020 jedno z najbardziej prestiżowych wydarzeń w świecie architektury ze względu na pandemię zostało przesunięte aż o 12 miesięcy. W świetle wydarzeń ostatniego roku temat 17 Międzynarodowej Wystawy Architektury nie mógł jednak zabrzmieć bardziej aktualnie. 63 reprezentacje narodowe z całego świata musiały zmierzyć się z pytaniem „Jak będziemy żyć razem?”. 

Prezentowana w Pawilonie Polskim wystawa Trouble in Paradise to wielowątkowa opowieść o przyszłości wspólnotowego życia na wsi, której towarzyszy pogłębiona analiza form pracy i zamieszkiwania na tych terenach. Projekt zwraca uwagę m.in. na kwestię marginalizacji wsi, wskazuje problemy, z jakimi zmagają się dzisiaj mieszkańcy prowincji i pokazuje jej ogromny, niewykorzystany potencjał. Z publikowanych przez GUS danych wynika, że choć obszary wiejskie stanowią 93% terenu Polski, mieszka tam tylko 40% populacji. Sytuacja w Polsce doskonale odzwierciedla ogólnoświatowe tendencje — na całym świecie liczba mieszkańców obszarów miejskich przewyższa liczbę mieszkańców wsi, mimo że to tereny wiejskie stanowią zdecydowaną większość powierzchni lądów.

Zdaniem kuratorów wystawy istotnym problemem jest postrzeganie prowincji przez pryzmat uproszczeń i stereotypów traktujących ją jako utracony raj, miejsce, w którym można odpocząć od udręki cywilizacji. Okazuje się jednak, że ideał życia pod miastem ma krótki termin przydatności. Pandemia, która nasiliła na całym świecie proces migracji na tereny podmiejskie, wydobyła na światło dzienne trudności, z jakimi od lat zmaga się polska prowincja — m.in. brak komunikacji publicznej, powszechnego dostępu do internetu czy integracji między „przybyszami” a rdzennymi mieszkańcami.

„Coraz rzadziej wieś stanowi obietnicę autonomii i ucieczki od miasta, a coraz częściej staje się przestrzenią magazynową, miejscem na obwodnice, hale produkcyjne, fermy, całą tę infrastrukturę, bez której życie w dużych aglomeracjach byłoby niemożliwe. Wynika to przede wszystkim z przekonania o służebnej roli wsi, zgodnie z którym stanowi ona zaplecze miast. Chcemy tę perspektywę odwrócić, przestać myśleć o prowincji z »mieszczańskiego« punktu widzenia” — mówi Robert Witczak z zespołu kuratorskiego PROLOG +1. „Zależy nam na tym, żeby pokazać wieś nie jako przestrzeń zamkniętą, podzieloną, sprywatyzowaną, ale jako przestrzeń idei — wspólnotowości, na której kształt ma wpływ każdy z mieszkańców”, dodaje.

Autorem projektu jest wyłoniony w konkursie zespół młodych architektów PROLOG +1 (Mirabela Jurczenko, Bartosz Kowal, Wojciech Mazan, Bartłomiej Poteralski, Rafał Śliwa i Robert Witczak). Wystawa składa się z dwóch części: analitycznej i projektowej. Pierwsza z nich, zrealizowana we współpracy z polskimi artystami, opowiada o współczesnych problemach wsi i została przedstawiona w formie ogromnej, 70-metrowej fotorealistycznej panoramy wypełniającej przestrzeń pawilonu. Stworzona przez fotografów Michała Sierakowskiego i Pawła Starca oraz artystę Jana Domicza, we współpracy z zespołem PROLOG +1, panorama przedstawia charakterystyczne elementy krajobrazu wiejskiego będące efektem procesów zachodzących tam w ciągu ostatnich stu lat. 

Do części projektowej PROLOG +1 zaprosił sześć zespołów architektonicznych z Europy: Atelier Fanelsa (DE), GUBAHÁMORI + Filip + László Demeter (HU), KOSMOS (RU, CH, AT), Rural Office for Architecture (GB), RZUT (PL) i Traumnovelle (BE). Rezultatem ich pracy są modele architektoniczne, kolaże i rysunki prezentowane w pawilonie na tle panoramy. Różnorodność punktów widzenia i zestawienie odmiennych perspektyw spaja refleksja na temat skutków eksploatacji terytorium wiejskiego, klęsk klimatycznych czy globalnych kryzysów — także tych, których wpływ na los planety i obszarów wiejskich dopiero poznamy. 

Wystawie towarzyszy książka Trouble in Paradise, w której znalazły się eseje m.in. Platona Issaiasa & Hameda Khosraviego, Piera Vittoria Aureliego, Andrei Alberto Dutto, Katarzyny Kajdanek, Łukasza Molla, fotoesej Jacentego Dędka,  a także teksty zespołu PROLOG +1, fotograficzna Panorama polskiej wsi oraz wizualizacje projektów. Książka dostępna będzie w sprzedaży od 22 maja w księgarni Zachęty, na Biennale w Wenecji, a także w formie cyfrowej do pobrania ze strony labiennale.art.pl.

więcej
  • ROK2021
  • KATEGORIA Biennale Architektury
  • EDYCJA17
  • CZAS TRWANIA22.05 – 21.11
  • KOMISARZHanna Wróblewska
  • KURATORPROLOG +1
  • UCZESTNICY

    zespoły architektoniczne: Atelier Fanelsa, GUBAHÁMORI + Filip + László Demeter, KOSMOS Architects, Rural Office for Architecture, RZUT, Traumnovelle

    autorzy „Panoramy polskiej wsi”: Jan Domicz, Michał Sierakowski, Paweł Starzec, PROLOG +1

    autorzy „Glosariusza” (online): Michał Sierakowski, Paweł Starzec, Wiktoria Wojciechowska, Patrycja Wojtas, PROLOG +1

  • ZESPÓŁ
    organizator: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
    biuro Pawilonu Polskiego: Ewa Mielczarek, Joanna Waśko
  • PARTNERZY
    Udział Polski w 17 Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu Rzeczypospolitej Polskiej.

    Wystawę w Pawilonie Polskim wspiera Instytut Adama Mickiewicza i Instytut Polski w Rzymie

    Katalog dofinansowany przez Miasto Wrocław

Appendix

Appendix stanowi rozwinięcie wystawy Trouble in Paradise. To efekt rozmów z członkami 6 zespołów architektonicznych zaproszonych do realizacji projektu, które odbyły się między marcem a kwietniem 2021.

GUBAHÁMORI + Filip + László Demeter
Spotify z pełnym wywiadem

Traumnovelle
Spotify z pełnym wywiadem

Atelier Fanelsa
Spotify z pełnym wywiadem

KOSMOS Architects
Spotify z pełnym wywiadem

Rural Office for Architecture
Spotify z pełnym wywiadem

RZUT
Spotify z pełnym wywiadem

Appendix
koncepcja: PROLOG +1, wywiady przeprowadzone przez Rafała Śliwę
zdjęcia i montaż: Michał Sierakowski

więcej


Kuratorzy

PROLOG powstał w 2017 roku, tworzą go Mirabela Jurczenko, Bartosz Kowal, Wojciech Mazan, Bartłomiej Poteralski i Rafał Śliwa. Jest rozproszony po Europie, bazę ma we Wrocławiu. Zajmuje się architekturą poprzez projektowanie, badania, pisanie, wystawy i warsztaty. Projektuje, mając zawsze na uwadze aspekty praktyczne i teoretyczne. Działania PROLOGU to dla jego członków okres formatywny, dlatego skupia on się na eksplorowaniu, spekulowaniu i eksperymentowaniu. PROLOG został wyróżniony w otwartym międzynarodowym konkursie na salę koncertową Tautos Namai w Wilnie na Litwie oraz otrzymał drugie nagrody w otwartych międzynarodowych konkursach na Międzynarodowe Centrum Muzyki w Żelazowej Woli i koncepcję na zagospodarowanie obszaru Międzyodrza w Szczecinie.

PROLOG +1 to zespół poszerzony o Roberta Witczaka, pracujący nad projektem Trouble in Paradise w Pawilonie Polskim na 17 Międzynarodowej Wystawie Architektury — La Biennale di Venezia.



Uczestnicy

autorzy Panoramy polskiej wsi

Jan Domicz, artysta wizualny, twórca wideo, obiektów i instalacji. Absolwent Städelschule we Frankfurcie i Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Mieszka i pracuje w Warszawie, współpracuje z galerią Wschód. Od 2017 roku prowadzi quasi-kuratorski projekt Office for Narrated Spaces. Jego prace były prezentowane m.in. na wystawach w Museum für Moderne Kunst we Frankfurcie, SALTS w Bazylei, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, Significant Other w Wiedniu i Karlin Studios w Pradze. W swoich pracach wykorzystuje narracyjny potencjał przestrzeni.
Michał Sierakowski, fotograf dokumentalista i filmowiec. Absolwent fotografii na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jego prace były pokazywane m.in. w Warszawie, Kijowie, Londynie i Sankt Petersburgu. W swojej pracy skupia się na relacjach człowieka z jego otoczeniem, a także tym, w jaki sposób społeczności reinterpretują i rekonstruują krajobraz, naturalny czy w formie urbanistyki i architektury.
Paweł Starzec, fotograf, socjolog, dokumentalista. Wykładowca i nauczyciel akademicki, twórca programów warsztatowych, współtwórca kolektywu twórców i wydawnictwa Azimuth Press. Doktorant Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz student II stopnia Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie. Muzyk i artysta dźwiękowy, obecnie występujący w projekcie Mazut i solowo. W swojej pracy skupia się na powiązaniach przestrzeni, historii i ich społecznych kontekstów.

zespoły architektoniczne

Atelier Fanelsa to międzynarodowy zespół architektów pracujących w Berlinie i Gerswalde (Brandenburgia). Studio bada współczesne formy pracy, życia i wspólnego spędzania czasu na wsi, peryferiach i w mieście. Projektuje domy prywatne, budynki użyteczności publicznej, aranżuje wystawy i prowadzi warsztaty. W ramach powyższych formatów tworzy innowacyjne rozwiązania odpowiadające potrzebom współczesnego społeczeństwa.
GUBAHÁMORI + Filip + László Demeter
GUBAHÁMORI to pracownia architektoniczna i urbanistyczna skupiająca twórców zainteresowanych relacjami między otoczeniem naturalnym i otoczeniem wykreowanym przez człowieka. W swoich projektach architektonicznych wykraczają poza okulocentryczne doświadczanie rzeczywistości.
Filip to kolektyw utworzony przez artystów wizualnych mający siedzibę w Budapeszcie, na terenie dawnej stoczni remontowej Népsziget, przekształcanym obecnie na cele kulturalne. Eklektyczne otoczenie z wciąż funkcjonującymi zakładami przemysłowymi sprawia, że codzienne sytuacje stają się inspiracją dla działań w polu sztuki.
László Demeter jest ekspertem w dziedzinie nauk leśnych i etnoekologii w węgierskim Centrum Badań Ekologicznych (Centre for Ecological Research). Specjalizuje się w zastosowaniu różnych systemów wiedzy (np. wiedzy potocznej i zachodnioeuropejskich tradycji naukowej) do innowacyjnego zarządzania ochroną przyrody.
KOSMOS Architects to biuro współpracujące wirtualnie, zrzeszające partnerów z Genewy, Moskwy, Grazu i Nowego Jorku. KOSMOS projektuje budynki i otoczenie każdego typu: od klamek do drzwi po projekty całych miast i w każdej skali: od wielofunkcyjnych centrów mieszkalnych, przemysłowych i kulturalnych po tymczasowe instalacje artystyczne (np. w parkach). Projektanci łączą sztukę z technologią, perspektywę globalną z lokalnym kontekstem, badania akademickie z praktyką architektoniczną.
Rural Office for Architecture ma siedzibę w odległej, wiejskiej części Walii Południowej, w Wielkiej Brytanii. Założona w 2008 roku przez Nialla Maxwella pracownia realizuje głównie projekty dla obszarów wiejskich, nawiązują one do istniejącego kontekstu i reinterpretują rodzimy język dawnej architektury. Architekci pracują na terenie Zjednoczonego Królestwa, projektują nowe i przebudowują stare budynki, obecnie realizują swoje pierwsze zagraniczne zlecenie — wiejski dom mieszkalny w Japonii.
RZUT (Katarzyna Billik, Matylda Gąsiorowska, Igor Łysiuk, Karolina Matysiak, Andrzej Olejniczak, Zofia Piotrowska, Przemysław Sobiecki, Łukasz Stępnik, Milena Trzcińska). „Jesteśmy grupą osób zajmujących się pisaniem, opowiadaniem i krytykowaniem. Zaobserwowane przez nas historie podsumowujemy w wydawanym od 2013 kwartalniku. Nie jesteśmy pracownią projektową, a naszym celem nie jest budowanie. Mimo to czujemy się architektami i wykorzystujemy nasze doświadczenie do pogłębienia refleksji na temat przestrzeni. Tekst, rysunek i budynek to dla nas równorzędne elementy świata, w którym nie ma podziału na teorię i praktykę”.
Traumnovelle – frakcja bojowa założona przez trójkę belgijskich architektów: Léone Drapeaud, Manuela Leóna Fanjula i Johnny’ego Leya. Dla Traumnovelle architektura i fikcja to analityczne, krytyczne i subwersywne narzędzia, za pomocą których próbują diagnozować palące problemy współczesności i wypracowywać najlepsze rozwiązania. Ich projekty prezentujące multidyscyplinarne podejście do architektury zdobyły uznanie na całym świecie. Członkowie Traumnovelle byli kuratorami Pawilonu Belgijskiego na Biennale Architektury w Wenecji w 2018.